"Iets nieuws op je bord"

Dankzij de creativiteit van de veredelaars introduceerde Rijk Zwaan in 1987 de goed houdbare, smakelijke en schotvaste rode eikenbladsla Raisa RZ. Chef-koks in Frankrijk waren direct enthousiast, want zo konden zij hun gasten verrassen met iets nieuws op het bord. Nu zit eikenbladsla in menig zakje verse sla. Het is een van de mooiste voorbeelden van een geslaagde diversificatie van deze groente. “Een ras zal slagen als het alle ketenpartners iets oplevert”, meent Frank Roelofs, jarenlang directeur van de Franse vestiging.

Voor het mediterrane klimaat

Als twaalfjarige jongen uit Arnhem droomde Frank (70 jaar) ervan de wereld ontdekken. Nu vertelt de pensionado vanuit zijn boerderij in Avignon hoe hij in zijn 45-jarige loopbaan bij Rijk Zwaan de expansie en diversificatie meemaakte. Hij was eerst vertegenwoordiger in Duitsland en startte vervolgens de commerciële activiteiten in Scandinavië op. Daarna deed hij hetzelfde vanuit Frankrijk voor heel Zuid-Europa, waar hij contacten legde met telers en ketenpartners.

“Voor een selectieveld in de Franse Provence heb ik me hard gemaakt. Dat kwam er in de jaren ’90. Alleen de sterkste, schotvaste rassen slaagden in Aramon, dat kampt met heftige Mistralwinden. Daardoor voldeden die rassen ook in andere mediterrane klimaten. Zo konden telers in Frankrijk, Spanje, Italië, Turkije en later Amerika, Azië en Afrika voor de sla van Rijk Zwaan kiezen.”

Ruimte voor andere slatypen

Door de internationalisering richtte het veredelingsprogramma zich op andere sla dan in Noordwest-Europa gebruikelijk was. Waren in Nederland en Duitsland botersla en ijsbergsla traditioneel de meest geteelde slatypen, in Zuid-Europa aten consumenten ook bindsla. In Italië stonden verder lollo bionda en bataviasla op het menu.

“Fransen eten bovendien bijna elke dag sla”, legt Frank uit. “In de Franse keuken is salade de start van het diner. Bovendien zijn restaurants, die hun klanten willen verrassen, heel belangrijk. Door de uitbreiding naar Zuid-Europa ontstond zo ruimte voor andere en nieuwe slatypen.”

Experimenteren zorgde voor betere eikenbladsla

Experimenteren met nieuwe slatypen was voor slaveredelaars bij Rijk Zwaan een mooie uitdaging, vertelt Frank. “Hun creativiteit en lef heeft de slamarkt echt vooruitgebracht. Eind jaren ’80 deden zij proeven met goed houdbare, weinig schotgevoelige en smakelijke rode en groene eikenbladsla. Tot dan toe was eikenbladsla weinig succesvol. In mijn eigen tuin zag ik zelf hoe goed deze nieuwe rassen te telen waren. De introductie van de rode eikenbladsla Raïsa RZ en de groene Kriset RZ was een mooi voorbeeld van een geslaagde samenwerking tussen verschillende afdelingen van ons bedrijf. De rassen werden direct een succes.”

Elke schakel in de keten had er voordeel van

De reden van dit succes? Volgens Frank is dat eenvoudig te verklaren. “Deze sterk verbeterde eikenbladsla leverde elke partner in de keten voordeel op. Telers hadden een uniek product te bieden aan restaurants en supermarktketens. Bovendien waren de rassen groeikrachtig, makkelijk te telen en hadden zij de juiste meeldauwresistenties. De handel kreeg een beter houdbare sla met veel blaadjes. En restaurants konden de sla mengen tot een prachtige salade, die volume en kleur bracht op het bord. Bovendien leverde eikenbladsla nauwelijks afval op. En hij was nog lekker ook. Alle partners waren er blij mee.”

Door samenwerking groeide het assortiment

Omdat Raisa en Kriset aansloegen, kreeg eikenbladsla bij Rijk Zwaan een eigen veredelingsprogramma. Er kwamen rassen voor alle teeltseizoenen, voor de tunnelteelt, met een nog betere kleur en sterkere schotresistenties. De Bremiaresistenties werden up-to-date gehouden.
“Alle details moeten kloppen. Daarin was de samenwerking tussen onze klanten, vertegenwoordigers, veredelaars en de rest van het bedrijf essentieel, tot de zaadleverantie toe. Eikenbladsla kon zo uitgroeien tot een apart marktsegment. Niet alleen in Frankrijk, maar overal in Europa én in de Verenigde Staten. Vandaag de dag is eikenbladsla ook in zakjes in de supermarkt te vinden. De kleur, vorm en textuur maken het tot een uniek product.”

Diversiteit van sla groeide

In de jaren daarna zette Rijk Zwaan de diversificatie voort. Frank vertelt dat lollo rossa verder werd ontwikkeld, dat babyleaf zijn eigen plek kreeg en dat de multibladige Salanova® zelfs zorgde voor een complete omwenteling. Salatrio, het levende boeket met drie aparte rassen, veroverde markten wereldwijd. Ook Crunchy Lettuce, die het beste van bindsla en ijsbergsla combineert, deed zijn intrede. Net als Crystal, een open ijsbergsla met de zoete knapperige bite. Veel van de slatypen hebben de KnoxTM-eigenschap, die zorgt voor minder verkleuring na het snijden.
“De creativiteit van onze veredelaars is leidend geweest bij diversificatie van sla. Als zij een nieuw slatype ontwikkelen dat onze partners iets oplevert, heeft het kans van slagen. Daarom is een goede samenwerking met klanten en kennis van markten wereldwijd zo belangrijk”, meent Frank.

Sla met kruidiger smaak

Natuurlijk gaat Rijk Zwaan door met innoveren op dit gebied. Als Frank naar de toekomst kijkt, ziet hij kansen voor sla met een nog betere houdbaarheid en intensere smaak. “Een sla met een kruidige rucolasmaak: daar zie ik wel een markt voor. Ik weet zeker dat veredelaars met creatieve ideeën blijven komen.”
Bij Frank, volledig ingeburgerd in zijn tweede thuisland Frankrijk, staat nog elke dag salade op het menu. “Eikenbladsla en bataviasla zijn mijn favorieten, maar variatie vind ik het belangrijkst. Ik eet ze met een slasaus van olijfolie, paarse knoflook, sojasaus, appelazijn en mosterd, die ik voor de hele week maak. Sla is gezond, goed voor de spijsvertering en de vochthuishouding in je lichaam. Ik kan iedereen aanraden vaker salade te eten. Bon appétit!”